HỘI CÔNG NGHỆ KHOAN - KHAI THÁC VIỆT NAM

The Drilling and Production Technology Vietnam - VADPT

Ông bộ trưởng xô-viết nói về Sự xich gần với Trung Quốc và đòn trừng phạt của phương Tây (tiếp theo)

Cập nhật: 6/24/2014 6:15:38 AM

 Ông Bộ trưởng Xô-viết nói về sự xích gần lại với Trung Quốc và đòn trừng phạt của phương TâyChúng ta cần phải hiểu: chúng ta đang xây dựng đất nước nào? Xã hội đang chờ câu trả lời.

“Cần chấm dứt việc xóa bỏ ngành thăm dò địa chất, còn nguyên liệu, cuối cùng  trở thành ưu thế cạnh tranh”.

Nước Nga chuyển hướng sang Đông và củng cố sự hợp tác với các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trước hết, với Trung Quốc có ý nghĩa chính trị đặc biệt trong bối cảnh quan hệ phức tạp với Mỹ. Việc “Gazprom” ký hợp đồng dài hạn cung cấp khí đốt cho Trung quốc đang củng cố vị trí của nước Nga trên trường quốc tế. Tuy nhiên, sự tương tác chặt chẽ nền kinh tế của hai nước đòi hỏi nước Nga phải quy hoạch hóa chiến lược về triển vọng phát triển tổ hợp nguồn nguyên liệu khoáng, trước hết là trên lãnh thổ Viễn đông và Xiberi, một vùng hấp dẫn đối với Trung quốc. Về việc tại sao chính quyền Nga đã đến lúc phải chấm dứt chính sách “quay lưng” với công tác thăm dò địa chất và với mục đích gì, trong thời hạn ngắn nhất, cần có chương trình cụ thể phát triển vùng biên giới với Trung Quốc.

Dưới đây là bài trả lời của Giáo sư.TSKH. Evgheni Kozlovsky, nguyên Bộ trưởng Bộ Địa chất Liên-Xô (1975-1989), Phó chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học tự nhiên Nga, thành viên Hội đồng tối cao về Mỏ của Nga, với phóng viên (PV) trang mạng Nakanunhe.ru .

 

PV: Vì vậy, cần một sự nghiên cứu sâu rộng triển vọng, trước hết là về phía chúng ta…

Evgheni Kozlovski: Nói về Trung quốc, họ biết điều đó và tiến hành nhiều việc về dự báo phát triển kinh tế đất nước; vạch rõ đường lối chính trị như là vấn đề cơ bản. Trung Quốc xem xét triển vọng phát triển sau 50 năm, thậm chí 100 năm!

Hơn hai mươi năm qua, về phát triển nguyên liệu khoáng Viễn Đông, chúng ta chẳng có gì tốt hơn. Điều này có thể cảm nhận được tại cuộc hội thảo ở Khabarov và theo báo cáo của Quốc hội “Dự trữ nguyên liệu khoáng Đông Xiberi và Viễn đông, nền tảng của sự phát triển khu vực”. Báo kinh tế và triết học đã đăng quan điểm của các chuyên viên Ủy ban Xã hội Công dân (OCGO) về dự án chương trình “Phát triển kinh tế xã hội Viễn Đông và khu vực Baican”. Dự án được soạn thảo rất lâu! Nhưng kết luận của các chuyên viên nói đến sự bất lực của những người soạn thảo chương trình và cơ quan chính quyền, sự lúng túng khi tổ chức công việc chuyên nghiệp đối với tài liệu quan trọng bậc nhất này. Ngoài ra họ còn khẳng định “…Các tác giả chương trình còn cố gắng dẫn dắt xã hội vào lẫn lộn” và theo các bài báo, người ta đưa ra các quan điểm rất cực đoan. Đáng tiếc là người ta kết luận: “Nền công nghiệp Đông Xiberi và Viễn Đông không có định hướng phát triển rõ ràng”. Rằng các cơ quan “ lập kế hoạch” cho đến nay chưa xây dựng được cơ chế? Vâng, và từ đâu đã xuất hiện một bộ không có thật về phát triển Viễn Đông ? Giá như họ liếc qua “Sách kinh điển” -  các soạn thảo thời Xô viết- ở đó có nhiều lời giải. Mà đây là câu hỏi chính - tại sao người ta xóa bỏ ngành địa chất khu vực - không có câu trả lời, ngoài một nhận thức đặc biệt ngớ ngẩn về con đường phát triển của một khu vực đặc biệt quan trọng với các tiềm năng và lợi thế tự nhiên.

Về quan hệ của chúng ta, cần gắn kết một loạt vấn đề phát triển Viễn Đông. Hiện vẫn còn tồn tại một số chương trình nghiên cứu thời Xô-viết, thí dụ như xây dựng các Trung tâm công nghệ và hỗ trợ có thị dân. Ở Iakuti, các nhà địa chất từ lâu đã thăm dò mỏ kim loại đất hiếm Tamto lớn nhất thế giới. Trung Quốc những năm gần đây đã “giành” thị trường kim loại đất hiếm của thế giới. Còn chúng ta thì không thể xác định về vấn đề hiện đại hóa ngành công nghệ trong nước. Hay như phát triển nông nghiệp cần sử dụng muối kali (để cải tạo đất). Đã từ lâu, các nhà địa chất đã thăm dò một mỏ cực lớn ở vòm Neps (tỉnh Irkut). Các nhà địa chất tin rằng, nước Nhật, đứng thứ hai trên thế giới có thể tham gia hợp đồng xây dựng cơ sở luyên kim lớn nhất ở các mỏ sắt và than cốc khổng lồ hiện có. Hoặc cũng có thông tin là năm 2008, Aliser Usmanov “đã mua” mỏ đồng Udocan để bán lại cho Trung Quốc. Nhưng đó là mỏ đồng duy nhất cho đến nay về mất mát trữ lượng đồng ở nam Ural. Ngành công nghiệp còn thiếu khoảng 250 ngàn tấn đồng sơ chế (đến cuối thế kỷ 20) và chúng ta phải mua. Cũng với trữ lượng đồng tương tự nhưng hàm lượng cao hơn là mỏ Ainax (ở Afganistan, cách Kabun 42 km). Có vấn đề sao? Có, nhưng cần suy nghĩ thực tế! Điều đó đương nhiên là đặc thù!

Phê phán phương pháp tái cơ cấu của Nga, nhà kinh tế nổi tiếng Joseph Stiglitz hết lời ca ngợi Trung quốc. Hợp đồng giữa các quan hệ chiến lược (và các thành quả phát triển) của hai nước lớn - Nga và Trung Quốc theo ông ta là rất đáng học hỏi. Sau mười năm (1989- 1999) GDP Trung Quốc tăng gần gấp đôi, còn Nga giảm đi một nửa. Vào đầu kỳ, GDP của Nga nhiều gấp đôi Trung quốc, còn cuối kỳ là một phần ba. Jhon Stiglits lưu ý rằng Trung Quốc biết tìm cho mình con đường phát triển không cần đến “đơn thuốc” của các cố vấn Quỹ tiền tệ thế giới IMF. Trung quốc không chỉ kịp đảm bảo cho sự tăng trưởng kinh tế nhanh mà còn tạo điều kiện cho kinh tế ngoài quốc doanh phát triển.

“Sự đổ vỡ nước Nga”- là tiêu đề một bài báo của Joseph Stiglitz đăng trên tờ “Gardian” của Anh ngày 9 tháng 4 năm 2003. Trong lời mở đầu đã thẳng thắn viết rằng: “Không có sự  sao chép nào của lịch sử có thể thay đổi được sự kiện, đó là cuộc cải cách tự do mới ở nước Nga đã dẫn đến sự sụp đổ nền kinh tế. Hơn hai thập kỷ qua của thời chuyển tiếp, trong thời gian đó sự nghèo khổ và bất công xã hội cảng gia tăng, khi một số ít giàu lên còn phần lớn troe nên khốn cùng” - tác giả khẳng định - Không thể gọi là thắng lợi của chủ nghĩa tư bản hay của chế độ dân chủ.

Vậy thì vấn đề ở đâu? Chúng ta không thể dự đoán được quá ngày mai: không đủ kiến thức, tính chuyên nghiệp và quyết tâm chính trị. Thử hỏi: Chúng ta đang xây dựng đất nước nào, chúng ta dẫn dắt xã hội đi đâu, chúng ta ưu tiên cho cái gì và cuộc sống chúng ta rồi sẽ đến đâu? Xã hội chờ đợi câu trả lời! Kinh nghiệm cuộc sống cho thấy- không thể đợi lâu được!

GS.TSKH Evgheni Kozlovski (người thứ 3 từ trái sang, hàng trước) với lãnh đạo Tổng cục Địa chất

PV: Nghĩa là trong chương trình nghị sự, chương trình triển vọng phát triển Đông Xiberi và Viễn Đông ngày càng cấp thiết?

Evgheni Kozlovski: Vâng, vậy đó. Nhưng tôi thì chú ý hơn trước hết tổ hợp nguyên liệu khoáng và sự nghiên cứu chiến lược lòng đất về vấn đề này. Như đã nói ở trên, tôi muốn nhấn mạnh việc xây dựng những tổ hợp mỏ khổng lồ với khả năng  và thời gian khai thác lâu dài. Từ đó sẽ có những hợp đồng dài hạn về những vấn đề quan tâm. Chính sựco trao đổi hàng hóa Mỹ - Trung Quốc đạt gần 500 tỷ USD/năm, còn giữa Nga và Trung quốc gần 90 tỷ. Tìm con đường vì lợi ích lẫn nhau - đó là nhiệm vụ đầu tiên và phương hướng công nghiệp địa chất là một trong các nhiệm vụ trên.

Thứ nhất, cần nhận thức sâu sắc rằng tình trạng tổ hợp nguyên liệu khoáng đang rất phức tạp. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng nặng nề này là trong giai đoạn “cải tổ” đã làm giảm mạnh mức độ khoa học đáp ứng công tác tìm kiếm, cơ sở vật chất cho địa chất bị cắt bỏ, nhiều tổ chức địa chất khu vực bị xóa bỏ, mất chuẩn mực trong đào tạo cán bộ, nhiều tổ chức bị định hướng lại thiếu cân nhắc và cuối cùng là trình độ cán bộ giảm sút.

Thứ hai là xem xét xu thế nguyên liệu thế giới. Các chuyên gia trong lĩnh vực trữ lượng nguyên liệu khoáng khẳng định, trong thế kỷ 21 sẽ tiếp tục gia tăng mạnh nhu cầu  nguyên liệu khoáng mọi chủng loại. Chỉ trong vòng 50 năm tới nhu cầu thế giới về dầu mỏ tăng 2 - 2,2 lần, khí đốt 3 - 3,2 lần, quặng sắt 1,4 - 1,6 lần, nhôm tiền chế 1,5 - 2 lần, đồng 1,5 - 1,7 lần, niken 2,6- 2,8 lần, kẽm 1,2- 1,4 lần, các dạng nguyên liệu khoáng khác- 2,2- 3,5 lần. Vì vậy, 50 năm tới, khối lượng công tác khai thác mỏ sẽ tăng hơn năm lần, nhờ việc thăm dò và khai thác mỏ mới, các mỏ đã thăm dò trên đất liền.

Tiếp đến, trong những năm gần đây xuất hiện khái niệm toàn cầu hóa, trong đó đề cập các dự án đặc biệt - cố gắng khẳng định “trất tự thế giới mới”. Nhiệm vụ thực tiễn đầu tiên của toàn cầu hóa thị trường là chuyển giao quyền kiểm soát tài nguyên khoáng cho “thế giới thứ nhất” và dỡ bỏ ranh giới kinh tế quốc gia. Thế nghĩa là các tư tưởng toàn cầu hóa gần “đặc trưng” với ý tưởng quốc gia và cải tổ hệ thống luật quốc tế!

Tiềm năng nguyên liệu khoáng của chúng ta - đó là thứ không chỉ kiêu hãnh “trong nhà” mà còn là cái thứ ghen ghét của tư bản quốc tế. Điều đó cần phải hiểu !

 

Phạm Thành (Cựu Sinh viên MGRI) dịch